Chào mừng bạn quay trở lại với chuỗi "100 Bài Học Sống Còn Của Trader". Ở bài học số 16, chúng ta đã xác định rằng phải "Tin tưởng vào quá trình" và xem kết quả (lợi nhuận) chỉ là sản phẩm phụ.
Nhưng tại sao phần lớn trader lại thất bại trong việc "tin tưởng"? Bởi vì họ cố gắng kiểm soát thứ không thể kiểm soát: Thị trường. Họ cố "dự đoán" (Bài 59) giá sẽ đi đâu. Khi thị trường không làm theo ý họ, họ tức giận, thất vọng, và phá vỡ quy trình.
Sự thật là, trong mớ hỗn độn của thị trường, bạn chỉ có thể kiểm soát được đúng 3 thứ.
Bài học số 17: 3 Thứ Duy Nhất Bạn Có Thể Kiểm Soát (Và Hãy Làm Tốt Nó).
Một trader chuyên nghiệp không lãng phí năng lượng vào việc "hy vọng" hay "cầu nguyện". Họ tập trung 100% năng lượng của mình vào 3 biến số mà họ có toàn quyền quyết định.
1. Bạn Kiểm Soát ĐIỂM VÀO LỆNH (Entry)
Đây là quyết định "Khi nào" bạn tham gia thị trường. Bạn không thể kiểm soát việc thị trường CÓ tạo ra tín hiệu hay không, nhưng bạn kiểm soát 100% việc MÌNH CÓ vào lệnh khi tín hiệu đó CHƯA HOÀN HẢO hay không.
- Bạn kiểm soát việc kiên nhẫn (Bài 9) chờ đợi một setup lý tưởng, ví dụ một Mô hình nến Nhấn chìm Tăng ngay tại vùng Hỗ trợ mạnh.
- Bạn kiểm soát việc KHÔNG vào lệnh vì "cảm thấy" hay vì FOMO (Bài 11).
- Bạn kiểm soát việc tuân thủ 100% kế hoạch giao dịch (Bài 63) của mình.
2. Bạn Kiểm Soát RỦI RO (Risk)
Đây là thứ quan trọng nhất. Bạn không thể kiểm soát lệnh này sẽ thắng hay thua. Nhưng bạn kiểm soát 100% việc BẠN SẼ MẤT BAO NHIÊU TIỀN NẾU BẠN SAI.
- Cắt lỗ (Stop Loss): Bạn toàn quyền quyết định sẽ thoát ra ở đâu khi phân tích bị sai. Đây là Bài 22: Luôn Dùng Cắt Lỗ.
- Khối lượng lệnh (Position Sizing): Bạn toàn quyền quyết định sẽ mạo hiểm 1%, 2% hay 10% tài khoản cho lệnh này. Đây là Bài 34: Tính Toán Khối Lượng Lệnh, và là chìa khóa của Quy tắc 1-2% (Bài 21).
Kiểm soát rủi ro là thứ duy nhất giúp bạn "sống sót" (Bài 40) để chờ đến khi quá trình của bạn phát huy tác dụng.
3. Bạn Kiểm Soát ĐIỂM THOÁT LỆNH (Exit)
Bạn kiểm soát việc "Khi nào" bạn thoát khỏi thị trường, cả khi thắng lẫn khi thua. Bài 25: Biết Điểm Thoát Trước Khi Vào Lệnh là một kỹ năng sống còn.
- Bạn kiểm soát việc chốt lời tại mục tiêu R:R 1:2, 1:3... như kế hoạch, thay vì "tham lam" (Bài 7) gồng tiếp một cách vô định.
- Bạn kiểm soát việc chốt lời từng phần (Bài 76) để bảo vệ lợi nhuận.
- Bạn kiểm soát việc tuân thủ Stop Loss (mục 2) mà không "hy vọng" hay dời SL.
Kết Luận Bài Học Số 17
Hãy ngừng lãng phí cảm xúc vào những thứ bạn không thể kiểm soát (Giá sẽ đi về đâu? Lệnh này có thắng không?).
Toàn bộ sự nghiệp trading của bạn nằm ở việc làm chủ 3 điều trên: Vào lệnh đúng kế hoạch, Quản lý rủi ro chặt chẽ, và Thoát lệnh đúng kỷ luật. Khi bạn làm chủ được 3 điều này, bạn đã làm chủ được chính mình. Khi đó, lợi nhuận sẽ tự tìm đến.
Tuy nhiên, có một cảm xúc cực kỳ nguy hiểm xuất hiện ngay khi bạn làm tốt và bắt đầu thắng: Sự tự mãn. Chúng ta sẽ "bóc trần" nó trong Bài 18: Sự Tự Mãn Là Khởi Đầu Của Thất Bại.