Chào mừng bạn quay trở lại với chuỗi 100 Bài Học Sống Còn Của Trader. Ở bài học số 22, chúng ta đã khắc cốt ghi tâm mệnh lệnh: "Luôn Dùng Cắt Lỗ".
Như vậy, trước khi vào bất kỳ lệnh nào, bạn đã biết chính xác mình sẽ mất bao nhiêu nếu sai. Đó là (Rủi ro - Risk). Nhưng giao dịch là kinh doanh (Bài 4), không phải từ thiện. Bạn chỉ chấp nhận một rủi ro (Risk) khi Phần thưởng (Reward) tiềm năng hoàn toàn xứng đáng.
Bài học số 23: Chỉ Vào Lệnh Khi Tỷ Lệ Rủi Ro/Phần Thưởng (R:R) Tối Thiểu Là 1:1.5.
Tỷ lệ R:R là "trái tim" của mọi hệ thống giao dịch có lợi nhuận. Nó là tỷ lệ so sánh giữa số tiền bạn mạo hiểm (khoảng cách từ điểm vào đến Stop Loss) và số tiền bạn dự kiến thu về (khoảng cách từ điểm vào đến Take Profit).
- R:R = 1:1 nghĩa là bạn mạo hiểm 100$ để kiếm 100$.
- R:R = 1:2 nghĩa là bạn mạo hiểm 100$ để kiếm 200$.
- R:R = 1:0.5 (R:R âm) nghĩa là bạn mạo hiểm 100$ chỉ để kiếm 50$.
Toán Học Của Lợi Nhuận Dài Hạn
Đây là lý do tại sao R:R quan trọng hơn cả Tỷ Lệ Thắng (Winrate). Nó cho phép bạn "sai nhiều hơn đúng" mà vẫn kiếm được tiền, đây là tư duy xác suất (Bài 5) thực thụ.
Hãy xem hai kịch bản sau (giả sử 100 lệnh, mỗi lệnh mạo hiểm 1$):
- Trader A (Winrate cao, R:R tệ): Tỷ lệ thắng 70%. R:R = 1:0.5 (mạo hiểm 1$ để ăn 0.5$).
- Kết quả: (70 thắng x 0.5$) - (30 thua x 1$) = 35$ - 30$ = +5$ Lợi nhuận.
- Trader B (Winrate thấp, R:R tốt): Tỷ lệ thắng chỉ 40%. R:R = 1:2 (mạo hiểm 1$ để ăn 2$).
- Kết quả: (40 thắng x 2$) - (60 thua x 1$) = 80$ - 60$ = +20$ Lợi nhuận.
Trader B (sai 60% số lần) lại kiếm được nhiều tiền GẤP 4 LẦN Trader A (đúng 70% số lần). Đây chính là "Bí mật" của các trader chuyên nghiệp. Họ không cố gắng "đúng" mọi lúc, họ cố gắng để "khi đúng thì được rất nhiều, khi sai thì mất rất ít".
Đừng Bao Giờ "Cố Đấm Ăn Xôi"
Một tỷ lệ R:R tốt (từ 1:1.5 trở lên) là "bộ lọc" tốt nhất giúp bạn loại bỏ các tín hiệu giao dịch xấu. Nếu bạn thấy một Mô hình nến Búa Ngược rất đẹp, nhưng ngay phía trên nó là một vùng Kháng cự mạnh, khiến bạn chỉ có thể đặt TP với R:R = 1:0.8? BỎ QUA.
Hãy kiên nhẫn (Bài 9) chờ đợi một setup khác có đủ "không gian" để bạn đạt được R:R 1:2 hoặc 1:3. Tự động hóa việc này là cách tốt nhất để đảm bảo kỷ luật.
Bạn có thể sử dụng một EA MT5 đa chức năng có tích hợp Trade Panel. Các công cụ này thường tự động hiển thị tỷ lệ R:R ngay khi bạn kéo thả SL/TP trên biểu đồ. Nếu con số đó nhỏ hơn 1.5, bạn biết rằng mình không nên nhấn nút "BUY/SELL".
Kết Luận Bài Học Số 23
Tỷ lệ thắng là thứ do thị trường quyết định. Tỷ lệ R:R là thứ do BẠN quyết định. Đó là 1 trong 3 thứ duy nhất bạn có thể kiểm soát (Bài 17).
Hãy ngưng tìm kiếm "Chén Thánh" tỷ lệ thắng 90%. Thay vào đó, hãy tìm kiếm một hệ thống có tỷ lệ thắng 40-50% nhưng R:R trung bình luôn từ 1:2 trở lên. Đó mới là con đường bền vững.
Nhưng điều gì xảy ra khi bạn vào một lệnh R:R 1:2, lệnh đó bị thua, và bạn cố "gấp thếp" để gỡ? Đó là một hành vi tự sát gọi là "nhồi lệnh". Chúng ta sẽ phân tích nó trong Bài 24: Không Bao Giờ "Nhồi Lệnh" Khi Đang Thua.