Chào mừng bạn đến với chuyên mục "Cẩm Nang 100 Bài Học Đầu Tư". Đây là một series được thiết kế để thay đổi tư duy và củng cố kỹ năng giao dịch của bạn, bất kể bạn là người mới hay đã có kinh nghiệm.
Chúng ta sẽ bắt đầu với bài học SỐ 1, cũng là bài học quan trọng nhất, mang tính "sống còn" và là nền tảng của mọi chiến lược thành công:
Bài học số 1: Ưu tiên hàng đầu của bạn không phải là "Kiếm được bao nhiêu tiền", mà là "Giữ được bao nhiêu tiền".
Đây là sự khác biệt cốt lõi giữa một nhà giao dịch nghiệp dư và một nhà giao dịch chuyên nghiệp. Người mới luôn hỏi: "Làm sao để nhân đôi tài khoản?", trong khi người chuyên nghiệp luôn tự hỏi: "Làm sao để không mất quá 1% tài khoản cho lệnh này?".
Tại sao Tư Duy "Bảo Vệ Vốn" Lại Quan Trọng Hơn "Kiếm Lợi Nhuận"?
Thị trường tài chính là một môi trường khắc nghiệt, được vận hành dựa trên xác suất chứ không phải sự chắc chắn. Sẽ có những lúc bạn phân tích đúng và có những lúc bạn sai. Đó là điều không thể tránh khỏi.
Rất nhiều trader mới nghĩ rằng chỉ cần học thuộc các mô hình nến Nhật là có thể chiến thắng. Họ thấy một Mô hình nến Búa (Hammer) ở đáy và "tất tay", hoặc thấy một Mô hình nến Người Treo Cổ (Hanging Man) ở đỉnh và bán khống hết tài sản. Họ quên mất rằng, bạn có thể đúng 9 lần, nhưng chỉ cần 1 lần sai "chí mạng" (do không quản lý vốn) là đủ để thổi bay toàn bộ thành quả.
Khi bạn hết vốn, cuộc chơi kết thúc. Bạn không còn cơ hội để làm lại, không còn cơHội để chờ đợi những tín hiệu đẹp tiếp theo. Vốn của bạn chính là "sinh mạng" của bạn trong thị trường này.
Hai Vũ Khí Tối Thượng Để Bảo Vệ Vốn
Để biến tư duy "bảo vệ vốn" thành hành động, bạn bắt buộc phải thành thạo hai kỹ năng sau đây. Đây là những kỹ năng thực tế bạn có thể áp dụng ngay lập tức, bất kể bạn đang dùng nền tảng nào. Kể cả khi đã hiểu rõ MT5 là gì, bạn vẫn phải làm chủ hai công cụ này.
1. Cắt Lỗ (Stop Loss)
Đây là "dây bảo hiểm" của bạn. Một lệnh Cắt Lỗ không phải là bạn đã thất bại, mà đó là bạn đang "trả một khoản chi phí kinh doanh" để bảo vệ phần vốn còn lại. Hiểu rõ Stop Loss (SL) và Take Profit (TP) là gì là bài học vỡ lòng cho bất kỳ ai muốn tồn tại.
- Không bao giờ vào một lệnh mà không có Cắt Lỗ.
- Không bao giờ dời điểm Cắt Lỗ đi xa hơn khi lệnh đang âm (chỉ dời theo hướng có lợi nhuận).
2. Quản Lý Khối Lượng Lệnh (Position Sizing)
Nếu Cắt Lỗ là "áo giáp", thì Quản lý Khối lượng lệnh là "chiến thuật" của bạn. Quy tắc vàng của các quỹ đầu tư lớn là "Quy tắc 1-2%". Nghĩa là: KHÔNG BAO GIỜ mạo hiểm quá 1-2% tổng tài khoản của bạn cho BẤT KỲ một giao dịch nào.
Ví dụ:
- Tài khoản của bạn là $1.000.
- Bạn quyết định rủi ro 1% cho mỗi lệnh.
- Vậy, nếu lệnh đó chạm Cắt Lỗ, bạn chỉ mất tối đa $10.
Điều này cho phép bạn sai 10 lần liên tiếp mà vẫn chỉ mất 10% tài khoản. Bạn vẫn còn 90% vốn để tiếp tục chiến đấu và chờ đợi một chuỗi thắng. Khi thị trường lưỡng lự, tạo ra các Mô hình nến Doji, đó là lúc tâm lý của bạn dễ bị lung lay nhất. Một khối lượng lệnh nhỏ sẽ giúp bạn bình tĩnh hơn.
Ngay Cả Khi Dùng Robot (EA), Quản Lý Vốn Vẫn Là Vua
Nhiều người tìm đến Robot giao dịch tự động, nhưng không hiểu rõ EA (Expert Advisor) là gì và phó mặc toàn bộ tài khoản cho nó. Họ nghĩ rằng EA là "chén thánh".
Sự thật là, một EA tốt luôn đi kèm với một cơ chế quản lý rủi ro tốt. Trước khi chạy, bạn bắt buộc phải Backtest EA trên MT5 để kiểm tra mức độ sụt giảm (Drawdown) của nó. Thậm chí để EA chạy ổn định, việc tìm hiểu VPS Forex là gì cũng là một yếu tố cần cân nhắc để tránh rủi ro mất kết nối.
Đừng bao giờ chọn một EA hứa hẹn lợi nhuận 50%/tháng mà có thể sụt giảm 70% tài khoản. Hãy chọn một EA có lợi nhuận ổn định 5-10%/tháng nhưng có mức sụt giảm tối đa chỉ 15-20%. Một trong những yếu tố giúp EA an toàn là khả năng sử dụng Trailing Stop (Lệnh dừng lỗ tự động) một cách thông minh.
Kết Luận Bài Học Số 1
Tiền của bạn là "binh lính". Đừng đưa toàn bộ đội quân của mình vào một trận chiến mà bạn không chắc thắng. Hãy chia nhỏ rủi ro, bảo toàn lực lượng. Chỉ cần bạn còn sống, bạn còn vốn, cơ hội sẽ luôn xuất hiện vào ngày mai.
Trong bài học tiếp theo (Bài 2), chúng ta sẽ nói về: "Bỏ Ngay Tư Duy 'Làm Giàu Nhanh'".